DeltaExpertise - voor een leefbare delta
Toon menu

Everinge / Van Hattum / Ellewoutsdijk Everinge + deel aansluitend Baarland


Context VN set links: model = Everingepolder Van Hattumpolder


Set VN link, Property name = Supercontext, Property VN name = Supercontext

Model link = Everingepolder Van Hattumpolder

Result = Dijkvakken Zeeland VN

End Set VN link


Bekleding 
Betonzuil, Open steenasfalt, Betonblok
Specifieke constructie 

Voorland 
Schor, Slik
Ruimtegebruik 

Jaar 
2011
Locatie 
Zuid-Beveland
Coördinaten 
51° 23' 33", 3° 51' 2"
Dijktraject 
426,8 - 467,7



Het dijkvak ligt langs de Everinge-, Van Hattum-, Ellewoutsdijkpolder en aansluitend deel onder Baarland. Dit dijkvak ligt aan de Westerschelde, aan de zuidzijde van Zuid Beveland, nabij het dorp Ellewoutsdijk. Het gedeelte dat is geselecteerd voor verbetering ligt tussen dp426,8 en dp467,7 en heeft een totale lengte van circa 4,1 km. Het traject viel onder het beheer van het waterschap Zeeuwse Eilanden, dat inmiddels deel uitmaakt van waterschap Scheldestromen.

Bijzonderheden:

  • Er is een studie geweest naar het ontpolderen van de Van Hattumpolder. In die periode zijn de werkzaamheden om tot een nieuw ontwerp te komen stilgelegd.
  • Een deel van de waterkering was in particulier bezit. De toenmalige eigenaar heeft zich veel moeite getroost om de voortgang negatief te beïnvloeden.
  • De voor dit dijkvak liggende schorren zijn van groot belang. Bij een bezoek na afloop van de dijkverbetering bleek dat ter plaatse van de teen van de dijk veel water bleef staan, waardoor de schorvegetatie niet tot ontwikkeling kon komen. Dit probleem is opgelost waarna de vegetatie zich goed kon ontwikkelen.

Lessons learned




Lesson learned: Afwatering schor beter borgen bij oplevering

De afwatering van het schor moet na oplevering gewaarborgd zijn
Het projectbureau constateerde bij de Zuidgors dat na de uitvoering water bleef staan langs vrijwel de gehele werkstrook tussen de nieuwe teen van de dijk en de rand van de oorspronkelijke schorvegetatie. Dit was het gevolg van klink en overspoeling bij gemiddeld hoogwater. Het stagnerende water was een structureel verschijnsel en maakte herstel van de begroeiing onmogelijk omdat schorplanten er niet kunnen kiemen of uitlopen. Het projectbureau controleerde voortaan de geregistreerde geulen, schorren en werkstrook strenger voorafgaand, tijdens en na de werkzaamheden.

Omgevingsmanagement werkprocessen





Landschap
plaatselijke overlaging met grond

De landschapsvisie komt overeen met het ontwerp, zoals dat wordt uitgevoerd. Een deel van de bekleding van betonzuilen wordt met grond overlaagd om een groen aanzien te verwezenlijken.





Referenties





Ecologie
nieuwe bekleding met vegetatie
Bijenhotel Zuidgors
verbeteren afwatering schor

In het detailadvies en een aanvulling wordt de aanwezige vegetatie geïnventariseerd, zowel boven als in de getijzone. Op basis hiervan wordt een advies gegeven over de soort nieuwe bekleding die moet worden toegepast om na aanbrengen de mogelijkheid te bieden om minstens eenzelfde vegetatie mogelijk te maken.

Met betrekking tot fauna waar eventueel rekening mee moet worden gehouden wordt door de projectbureau ecoloog een memo opgesteld. Voorgesteld wordt om enige mogelijkheden te creëren voor nieuwe nestgelegenheid voor de Schorzijdebij (zandhopen).


Aan het einde van het werk heeft een Ecologische eindcontrole van de werkzaamheden op het dijktraject "Zuidgors" plaatsgevonden. Het doel van dit bezoek was om te controleren of de voorschriften zijn nageleefd van de vergunning Natuurbeschermingswet. Er zijn daarbij geen strijdigheden geconstateerd. Tijdens diverse terreinbezoeken is op veel plaatsen stagnerend water in de werkstrook geconstateerd. In het najaar 2011 heeft het veel geregend en het water heeft nog geen kans gehad om uit de werkstrook weg te lopen. Met de hoofduitvoerder zijn hier concrete afspraken gemaakt om hier iets aan te doen. De waterdelen in de werkstrook worden beter aangesloten op de aangrenzende kreken. Ondanks deze afspraken is de situatie niet verbeterd. In maart 2012 brachten de ecologen een bezoek aan dit dijkvak waarbij werd geconstateerd dat er nog steeds veel water aan de teen van de dijk aanwezig was. Dit is veroorzaakt door klink (verdichting) van de opgebrachte grond. Er is gedetailleerd aangegeven dat de verbindingen met het geulenstelsel moeten worden hersteld om schor begroeiing een kans te geven. De provincie geeft aan dat geen vergunning in het kader van de natuurbeschermingswet nodig is omdat het kleinschalige werkzaamheden zijn die buiten het broedseizoen plaatsvinden en dienen om de oorspronkelijke situatie te herstellen. Tijdens een bezoek in 2013 was de situatie aanzienlijk verbeterd.


‘’Lessons Learned’’

Het projectbureau constateerde bij de Zuidgors dat na de uitvoering water bleef staan langs vrijwel de gehele werkstrook tussen de nieuwe teen van de dijk en de rand van de oorspronkelijke schorvegetatie. Dit was het gevolg van klink en overspoeling bij gemiddeld hoogwater. Het stagnerende water was een structureel verschijnsel en maakte herstel van de begroeiing onmogelijk omdat schorplanten er niet kunnen kiemen of uitlopen. Het projectbureau controleerde voortaan de geregistreerde geulen, schorren en werkstrook strenger voorafgaand, tijdens en na de werkzaamheden.







Referenties





Vergunningen

Voordat een project kan worden aangemeld in het kader van een mer procedure en voordat vergunningen kunnen worden aangevraagd, wordt door het projectbureau een planbeschrijving opgesteld. Deze wordt door het waterschap aan de provincie, de gemeente en de Zeeuwse Milieufederatie verzonden. Een mer procedure is niet nodig en de goedkeuring in het kader van de waterwet wordt verleend. Er wordt een drietal zienswijzen ingediend. Het waterschap heeft bezwaar tegen het soort hekwerken dat door de provincie wordt voorgeschreven. De stichting Behoud de Zak van Zuid-Beveland vindt dat de afsluitingen van de werkweg door de beheerder duidelijker moeten worden onderbouwd en is minder gelukkig met het toepassen van slakkenmateriaal. De eigenaar van een deel van dit dijktraject heeft een groot aantal bezwaren tegen de planbeschrijving, hij stelt onder meer dat de dijk voldoet aan de norm waaraan deze moet voldoen en geen verbetering behoeft.

Ter voorbereiding van een aanvraag in het kader van de Natuurbeschermingswet wordt een passende beoordeling opgesteld. Hierin is de aanpassing aan de kruin onvoldoende belicht. Deze is apart beschreven in de memo Natuurtoetsing Kruinverhoging Baarland-Ellewoutsdijk. Nadat de passende beoordeling was opgesteld bleek een kolonie lepelaars het Zuidgors te hebben verkozen als broedgebied. Om met de gewijzigde situatie rekening te houden wordt extra aandacht besteed aan de periode waarin op verschillende delen van het traject kan worden gewerkt. Bij het aangeven van de perioden waarin mag worden gewerkt zijn bij het verlenen van goedkeuring twee foutjes geslopen, die zijn hersteld. De eigenaar van een deel van de dijk gaat in beroep bij de Raad van State tegen verlening van goedkeuring in het kader van de Natuurbeschermingswet. Als de werkzaamheden aan de rest van het traject vorderen wordt overeenstemming bereikt over ruiling van grond, waardoor het werk kan worden afgerond. Bij het afgeven van de vergunning worden voorwaarden gesteld die er zorg voor dragen dat milieueffecten zo veel mogelijk worden beperkt.

Omdat het werk later aanving dan de bedoeling was, nam de kans toe dat in de inlaag vogels zijn gaan broeden. Daarom is de transportroute veranderd. De wijzigingsvergunning is aangevraagd en verleend.

Toen het werk was begonnen bleek dat de hoeveelheid slikgrond die moest worden ontgraven zo groot was dat de breedte van de werkstrook onvoldoende was. Er is een aanvulling op de passende beoordeling opgesteld waaruit blijkt dat verbreding van de werkstrook op dit deel van het traject geen extra nadelige gevolgen heeft voor het milieu. Op basis van dit document heeft de provincie aangegeven dat geen wijzigingsvergunning in het kader van de NB-wet 1998 hoeft te worden aangevraagd.

Parallel aan de passende beoordeling wordt in het kader van de Flora- en faunawet een soortenbeschermingstoets uitgevoerd. Op basis van de mitigerende maatregelen die in de Soortenbeschermingstoets worden genoemd is geen ontheffing nodig in het kader van de Flora en faunawet.


























Referenties





Communicatie
Gevaarlijke situatie
Zuidgors fietsers op verboden terrein

Alle omwonenden en bedrijven worden in een Omgevingsplan beschreven, zodat voor en tijdens de werkzaamheden optimaal kan worden geïnformeerd.

Om omwonenden en andere belangstellenden te informeren over de werkzaamheden, verspreidt het projectbureau een huis-aan-huiskrant in het voorjaar en in het najaar. Ook is er een persbericht verschenen voor aanvang van het werk. Apart is medegedeeld dat het voor de veiligheid nodig is om wegen nabij het werk af te sluiten voor fietsers en wandelaars. Met enige eigenaren van campings wordt overleg gepleegd, er wordt gezocht naar een transportroute die zo min mogelijk hinder oplevert voor bewoners langs de transportroute en toch de veiligheid bij de campings zo veel mogelijk garandeert.

Aan bewoners die in de omgeving van het werk of langs de transportwegen wonen wordt in een brief nader aandacht besteed aan de overlast die bij een dijkversterking niet te vermijden. Alle woningen en panden die in de buurt van de transportroute of het werkgebied liggen, zijn geïnventariseerd. Bij woningen die zich dichter dan tien meter van de transportroute of het werkgebied bevinden, is een bouwkundige vooropname uitgevoerd. Hoewel we geen schade aan gebouwen verwachten, is deze vooropname voor de zekerheid gedaan. Zo kan eventuele schade op correcte wijze afgehandeld worden. Omdat de transportroute nog gewijzigd is, is bij enkele woningen een vooropname uitgevoerd terwijl er geen vrachtverkeer langs hun huis zal rijden. Door Quattro expertise worden eventuele klachten over schade aan bebouwing van omwonenden behandeld. Bij twee eigenaren bestond angst voor schade aan hun woningen. Bij één woning zijn ter geruststelling van de eigenaar door Quattro trillingsmetingen uitgevoerd. Hieruit bleek dat schade door werkverkeer van de dijkverbetering kan worden uitgesloten.

Met de watersportvereniging Ellewoutsdijk wordt overleg gepleegd. De toegangsweg tot de haven blijft geopend voor belanghebbenden.



.








Referenties





Juridische zaken

Een deel van de waterkering is in particulier bezit. De eigenaar weigert medewerking te verlenen aan het uitvoeren van de werkzaamheden. Wel wil hij de dijk voor een uitzonderlijk hoog bedrag verkopen. Op basis van de keur kan het waterschap medewerking afdwingen, maar hiertegen kan de eigenaar in beroep gaan waardoor het twijfelachtig wordt of het werk nog in 2011 kan worden uitgevoerd. Door het waterschap en het projectbureau worden diverse pogingen ondernomen om de eigenaar op andere gedachten te brengen. Zo wordt hem aangeboden om dit perceel te ruilen voor een ander stuk grond. Omdat de eigenaar hier niet positief op reageert en geen toestemming verleent voor de dijkversterkingswerken en dus weigert om vrijwillig mee te werken aan deze werkzaamheden wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid in de Waterwet om een gedoogverplichting op te leggen. Dat wil zeggen dat de eigenaar verplicht wordt om toe te staan dat de noodzakelijke dijkversterkingswerkzaamheden worden uitgevoerd, waartoe eveneens voorbereidende handelingen behoren. Op een laat tijdstip, toen de werkzaamheden aan het overige deel al lang waren begonnen, wordt toch nog overeenstemming bereikt over een ruiling, waardoor her project in 2011 in zijn geheel is afgerond.




Technisch management werkprocessen





Inventarisatie
oude, mooi overgroeide bekleding
schor, Haringmanblokken en doorgroeistenen

De bekledingen op de boventafel van het dijkvak bestond uit een toplaag van Haringmanblokken, die plaatselijk werd afgewisseld door kleine vakken basaltbekleding. De ondertafel van het dijkvak bestond uit een toplaag van vlakke betonblokken, die werden afgewisseld met basaltzuilen, Lessinesche steen en Vilvoordse steen. Voor de teen was plaatselijk een smalle kreukelberm van stortsteen of oud bekledingsmateriaal aanwezig. Voor grote delen van dit dijkvak was een belangrijk schor aanwezig, het zogenaamde Zuidgors en het Schor van Baarland.







Toetsing
onderzoek naar filter en kleilaag
Haringmablokken afgekeurd

Oorspronkelijk lag het in de bedoeling om een deel van dit dijkvak in 2003 aan te pakken. De voorbereidingen werden getroffen vanaf 2001, toen een actualisatie van de toetsing is uitgevoerd door het waterschap. Deze is gecontroleerd door het projectbureau en gevolgd door een vrijgave. Het westelijk deel, tot en met het fort van Ellewoutsdijk is in 2007 verbeterd. Voor het onderhavige dijkvak zijn deze oude werkzaamheden niet relevant en hier niet opgenomen. Van belang is een beheerdersoordeel uit 2004, waarin melding wordt gemaakt van een aanzienlijk kruinhoogtetekort. Verzocht wordt om deze problematiek gelijktijdig met de verbetering van de bekleding aan te pakken.

De controle van de toetsing door het projectbureau en vrijgave is weergegeven in twee documenten. Beide documenten zijn in 2009 in detail gewijzigd. Een beslissing of daadwerkelijk een nieuw ontwerp gemaakt zal worden zal pas worden genomen als duidelijk is of in dit gebied ontpolderd zal worden of niet. Dit mogelijke alternatief is beschreven in de nota “Alternatieven dijkverbetering Van Hattumpolder’. Het besluit was ten tijde van de vrijgave nog niet gevallen. De in 1953 aangelegde zeedijk is echter gehandhaafd, waarbij deze is verhoogd en de bekleding is aangepast.

De gehele bekleding van zowel de boventafel als de ondertafel is onvoldoende getoetst. De bekleding van het gehele dijkvak moet dus worden verbeterd.











Referenties





Ontwerp
aansluiting met verbeterde Baarlandpolder
nieuwe bekleding en onderhoudspad van open steenasfalt met kleilaagje
protest tegen ontpolderen

De hydraulische randvoorwaarden zijn meerdere malen bepaald, de relevante gegevens zijn in het detailadvies uit 2007 weergegeven. Op basis hiervan is een door het projectbureau opgestelde samenvatting verschenen. Op basis van deze nieuwe randvoorwaarden is het project opnieuw opgestart. Op basis van uitgevoerde metingen is de verwachting dat het schor in de loop van de jaren aanzienlijk zal afnemen. Daarom moet in het ontwerp ook aandacht worden besteed aan een degelijke bekleding op de ondertafel en een goede kreukelberm. Het gevolg is dat een strook van het schor moet worden afgegraven om deze constructie aan te brengen. De in 2004 reeds uitgevoerde werkzaamheden in het kader van het ontwerp voor dit dijkvak zijn niet relevant en niet opgenomen in deze rapportage.

De beheerder, waterschap Zeeuwse Eilanden heeft voor dit dijktraject een kruinhoogtetekort vastgesteld, waardoor tijdens maatgevende omstandigheden teveel golfoverslag zal plaatsvinden. Het aanpassen van de kruin valt normaliter buiten de scope van het project. In dit dijkvak wordt de kruinverhoging wel meegenomen.

Op een dijkgedeelte ontbrak een buitenberm. Om een doorgaand onderhoudspad te creëren wordt op deze plaats een berm gerealiseerd. Op de stormvloedberm wordt een nieuwe onderhoudsstrook aangelegd, die met een fietsonvriendelijke toplaag zal worden uitgevoerd. De onderhoudsstrook bestaat uit open steenasfalt, dat zal worden afgestrooid met een dunne laag grond.

De ontwerpnota wordt tijdens het Kwartet overleg nagelopen om te bezien of de vereiste mitigerende maatregelen worden nageleefd.

Over de gehele lengte bestaat de ondertafel uit gekantelde betonblokken, deze liggen voornamelijk verborgen onder het schor. De kreukelberm wordt daar over een breedte van drie meter aangebracht om aantasting van het schor zo veel mogelijk te beperken. Boven de betonblokken liggen betonzuilen tot aan de buitenberm, die over de gehele lengte wordt aangebracht en wordt voorzien van open steenasfalt, afgedekt met grond. Waar nodig wordt de kruinhoogte aangepast.









Referenties





Revisietoetsing en overdracht

Het dijktraject is getoetst door het waterschap. Na de controle door het projectbureau is de dijk overgedragen aan het waterschap.






Referenties


Contractmanagement werkprocessen





Contract
overzicht werkzaamheden Van Hattumpolder
haven van Ellewoutsdijk

Door meerdere gegadigden wordt op verzoek van de aanbesteder een nadere toelichting gegeven met betrekking tot hun inschrijving. Eén van de gegadigden heeft problemen met de wijze waarop de anderen tarieven hebben gehanteerd en de daaruit voortvloeiende gunningsbeslissing.

Ook dit werk wordt uitgevoerd volgens de nieuwe manier van uitvoeren van werken. Er worden systeemtoetsen uitgevoerd en eventuele tekortkomingen worden geregistreerd. Soms blijkt uit de verslaglegging van de opdrachtnemer niet dat de werkzaamheden niet conform het bestek zijn uitgevoerd. Dit geeft wantrouwen bij de opdrachtgever.







Uitvoering
Baarland, aanbrengen kreukelberm en teenconstructie
onderhoudspad op berm van open steenasfalt
kruinverhoging Van Hattumpolder

In het kader van het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) worden meldingen ingediend bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat. De meldingen worden als toereikend beoordeeld. De voorgenomen werkzaamheden voldoen aan de regels van het Bbk.

Tijdens het afstemmingsoverleg geeft de ecoloog een toelichting over de mitigerende maatregelen. Aandachtspunten zijn de aanwezigheid van broedvogels als de lepelaar en een kolonie (zwartkop)meeuwen. Mitigerende maatregelen zijn getroffen t.b.v. verstoring van broedvogels. Het waterschap heeft vanaf 15 maart de werkstrook verstoord middels platrijden van het schor. Dit zal in week 14 voor het laatst door het waterschap worden uitgevoerd. Met de opdrachtnemer wordt afgesproken om vanaf week 15 de verstorende werkzaamheden over te nemen. In week 14 zullen eveneens door de opdrachtnemer vlaggetjes worden geplaatst langs de werkstrook. De ecoloog geeft aan dat het belangrijk is het schor inclusief bestaande kreekjes na werkzaamheden in oorspronkelijke staat te herstellen.

Er vindt een aantal evenementen plaats bij het fort en bij de haven van Ellewoutsdijk. Indien noodzakelijk zal de aannemer hier rekening mee houden.

Opdrachtgever geeft een toelichting over de juridische stand van zaken m.b.t. particulier eigendom. Een deel van het traject is eigendom van een particulier die weigert mee te werken aan de uitvoering van de dijkversterking. Overleg heeft geen oplossing geboden, zodat door het Waterschap de gedoogplicht is opgelegd. Hiertegen is beroep aangetekend, waarvan in week 16 uitspraak wordt verwacht. Mogelijk dat hierna de weg vrij is ook dit dijkgedeelte in 2011 uit te voeren. In afwachting van de uitspraak mogen alleen niet onomkeerbare activiteiten worden uitgevoerd. Omdat de aannemer aangeeft graag de gehele werkzaamheden in 2010 uit te voeren wordt door de aannemer aangegeven dat het verstandig is de verstorende werkzaamheden ook in het betreffende traject uit te voeren, zodat het werk in ieder geval geen hinder van broedvogels zal ondervinden. Begin augustus wordt duidelijk, dat ook het deel van de particuliere eigenaar in 2010 kan worden aangepakt.


I.v.m. de hoeveelheid uitkomende grond bij de ontgraving van het schor die nodig is om kreukelberm en teenconstructie aan te leggen is de uitvoeringswijze aangepast. Dit heeft tot gevolg dat de werkstrookbreedte 15m is i.p.v. 8m, zoals was aangegeven. De opdrachtnemer zal hiervoor een afwijking indienen. Plaatselijk is het nodig om de werkstrook verder te verbreden tot 25 meter. Hiervoor is in het kader van de Natuurbeschermingswet toestemming gevraagd en verkregen.

De trajectecoloog heeft aangegeven dat er voorlopig nog niet gewerkt kan worden in het deel waar broedende vogels zijn waargenomen. Nader onderzoek volgt op 25 juni en daarbij is aangegeven dat de werkzaamheden kunnen aanvangen.

Ter plaatse van een DOW-Ieiding is een overlaging aangebracht van breuksteen, ingegoten met gietasfalt.

Ondanks de zorg die aan het einde van de werkzaamheden door aannemer en ecologen is besteed aan het terugbrengen van de oorspronkelijke situatie van het schor, bleek dat ter plaatse van de teen over grote lengten veel water op het schor achterbleef, waardoor de vegetatie niet tot ontwikkeling kon komen. Hier zijn in 2012 aanvullende werkzaamheden verricht. Langs de dijk worden geultjes gegraven, die aansluiten op het aanwezige geulenstelsel.







Referenties


Projectbeheer controleprocessen


Kerndocumenten

































































Referenties

Zie ook

Bezig met het laden van de kaart...


HZ University of Applied Sciences
Rijkswaterstaat, Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Projectbureau Zeeweringen
Waterschap Scheldestromen
Provincie Zeeland
Deltares