Context VN set links: model = HWBP Zandige versterking Houtribdijk
Set VN link, Property name = Supercontext, Property VN name = Supercontext
Model link = HWBP Zandige versterking Houtribdijk
Result = HWBP Hoogwaterbeschermingsprogramma VN
End Set VN link
De Nederlandse Noordzeekust wordt op plaatsen waar versterking nodig is aangevuld met zand via suppleties (onder water of direct op het strand) of aanleg of uitbreiding van duinen (zie ook: Hondsbossche Duinen, Kustwerk Katwijk, Boulevard Scheveningen). Op de Nederlandse binnenwateren echter zijn dergelijke versterkingen met zand nog nooit toegepast. Omdat een zandige versterking goedkoper kan uitvallen, afhankelijk van de omstandigheden, heeft Rijkswaterstaat samen met Stichting EcoShape een experimentele zandige oever aangelegd bij de Houtribdijk, die de scheiding vormt tussen het Markermeer en het IJsselmeer.
Het doel van de pilot die afliep in 2018, was het onderzoeken van het gedrag van zandige oevers op locaties met relatief (t.o.v. Noordzee) milde golfcondities, om hiermee de toepassing van goedkopere, toetsbare en mogelijk ‘onderhoudsarme’ zandige waterkeringen mogelijk te maken. Het algemene doel viel uiteen in een drietal onderdelen, namelijk: 1) komen tot optimale uitvoeringsvormen; 2) toetsbaar maken van een zandige oplossing en 3) inzicht verkrijgen in de beheer- en onderhoudsfase en de hiermee samenhangende kosten.
De proefsectie is aangelegd aan de zuidkant van de Houtribdijk over een lengte van 400 meter. Aan één zijde is een damwand aangebracht van 150 meter om de vooroever op zijn plaats te houden. De proefsectie is in stroken beplant met verschillende typen vegetatie om te onderzoeken onder welke condities de vegetatie het best aanslaat. Ook is er een strook onbeplant gelaten waardoor de spontane plantengroei gemonitord kon worden. Op de uiteinde van de damwand is een camera geplaatst die de dynamiek van afslag en aangroei van het voorland registreert.
In de periode 2014-2018 is de ontwikkeling van de proefsectie gemonitord. Hierbij is gekeken naar de morfologische ontwikkeling van het zandlichaam onder invloed van wind en golfslag en de ontwikkeling van vegetatie (Steetzel et al. 2017).
Qua morfologie bleek er zich binnen drie maanden na aanleg al een semi-evenwicht in te stellen waarbij er op 1 meter waterdiepte een plateau ontstond. De oriëntatie van de oeverlijn bleek sterk mee te draaien met de overheersende windrichting. Golfaanval bij windkracht 10 bleek niet tot verlies van zand te leiden.
Om vegetatie goed aan te laten slaan is het zand op bepaalde delen van de pilot verrijkt met holoceen materiaal (klei/veen) uit de waterbodem van het IJsselmeer. Dit bleek naar verwachting een goede bemester en stimuleerde de groei van de vegetatie flink. Op kaal zand bleef de spontane ontwikkeling van vegetatie gedurende de vierjarige monitoringsperiode erg beperkt .
In de uitvoering van het pilotproject zijn vier fasen te onderscheiden:
Tabel 1 geeft een overzicht van de rapporten die de projectfasen hebben opgeleverd. Zie voor een overzicht van alle publicaties ook de website van Stichting Ecoshape
Projectfase | Onderwerp | Link naar document |
---|---|---|
Fase 1 | Projectplan met daarin ontwerp, aanleg en vergunningen | (Ouwerkerk et al. 2014) |
Fase 2 | Evaluatie van de aanleg, inclusief geleerde lessen | (Anon. 2014) |
Fase 2 | Archeologisch vooronderzoek | (Anon. 2014?) |
Fase 2 | Onderzoek naar explosieven | (Prince 2014) |
Fase 2 | Geotechnisch onderzoek | (Nikkels 2014) |
Fase 3 | Monitoringsprogramma: meteorologie, hydrodynamica, morfodynamica, vegetatie- en bodemontwikkeling | (Penning en De Lange 2014) |
Fase 3 | Analyse van de sedimentkarakteristieken en de relatie hiervan met de morfologie (masterthesis) | (Ekdom 2017) |
Fase 4 | Uitgebreid werkprogramma, gericht op de eindproducten | (Steetzel et al. 2015) |
Fase 4 | Interimrapportage met daarin data-analyse, het beantwoorden van de onderzoeksvragen en de bijdrage aan de toets- en ontwerptools | (Steetzel et al. 2017) |
Het pilotproject voorland Houtribdijk heeft een grote hoeveelheid informatie, leidraden en handreikingen opgeleverd waar toekomstige projecten hun voordeel mee kunnen doen:
Zie voor een overzicht van alle publicaties ook de website van Stichting Ecoshape.
Het pilot met de vooroever bij de Houtribdijk heeft op verschillende manieren tot publicaties geleid, zowel voor het algemene publiek als voor een meer specifieke doelgroep.