Hansweert

Bekleding: Betonzuil, Gekantelde blokken
Specifieke constructie
Voorland: Slik, Strand
Ruimtegebruik
Jaar: 2015
Locatie: Zuid-Beveland
Coördinaten: 51° 26' 44", 4° 0' 12"
Dijktraject: dp 256+57 meter - dp 260+60 meter

Dijktraject Hansweert ligt aan de Westerschelde, aan de zuidzijde van Zuid-Beveland vlakbij het dorp Hansweert in de gemeente Reimerswaal. Het dijkvak ligt tussen de dijkpalen 256+57 meter en 260+60 meter en heeft een lengte van ongeveer 0,4 kilometer. Waterschap Scheldestromen beheert de dijk. Tussen dijkpaal 259 en dijkpaal 260+60 meter ligt een bedrijfsterrein, dat particulier eigendom is.

Bijzonderheden

De belangrijkste bijzonderheden in het dijktraject:

Ten oosten van dijkpaal 259 ligt een buitendijks slibdepot. Het slibdepot is omringd door een dijk voorzien van steenbekleding. Deze dijk maakt geen onderdeel uit van dijktraject Hansweert.
Bij dijkpaal 259 ligt een dijkovergang, loodrecht op de richting van de dijk. Buitendijks staat hier een woonhuis en zijn er twee openbare parkeerplaatsen.
Tussen dijkpaal 259 en dijkpaal 260+60 ligt direct aan de buitenzijde van de dijk een bedrijventerrein. In het midden van het bedrijventerrein ligt de aanzet van de Westnol, loodrecht op de dijkrichting.
Tussen de Westnol en het slibdepot, ten oosten van het bedrijventerrein, bevindt zich een hoger gelegen voorland. Oude kades, die voorheen als afmeerlocatie gebruikt werden, vormen de scheiding tussen het voorland en het bedrijventerrein.
Ten westen van de Westnol scheidt een glooiing het bedrijventerrein van de Westerschelde. De glooiing is bedekt door zand. Omwonenden maken recreatief gebruik van de glooiing en het voorliggende strandje.
Het bedrijventerrein, de glooiing aan de Westerschelde, het voorland van het bedrijventerrein en de Westnol zijn particulier eigendom.
Omdat het bedrijventerrein buitendijks ligt, is het meermaals onder water gelopen. Aan de oostzijde heeft de eigenaar het terrein inmiddels opgehoogd. Het ophogen van de rest van het bedrijventerrein staat nog op de planning.
Door de glooiing loopt ter hoogte van dijkpaal 260 een leiding voor de afvoer van hemelwater vanaf het bedrijventerrein.
Tussen het bedrijventerrein en de kruin van de dijk ligt een openbare weg, de Werfdijk. Vanaf deze weg is het terrein toegankelijk.
Bij dijkpaal 260 en dijkpaal 261 zijn trappen over de dijk aanwezig.
Op de kruin van de dijk ligt een wandelpad van klinkers.
Bij dijkpaal 260+60 meter ligt een dijkovergang. Via deze dijkovergang zijn de buitenzijde van de dijk en het strandje bereikbaar.

Uitgesteld werk

In 2000 versterkte projectbureau Zeeweringen het dijktraject ten westen van dijkvak Hansweert. Het projectbureau stelde de versterking van dijkvak Hansweert toen bewust uit. Enerzijds omdat het vanwege het buitendijkse bedrijventerrein een bijzonder traject was. Anderzijds omdat de grond in eigendom van verschillende eigenaren was. Projectbureau Zeeweringen hoopte dat de eigendomssituatie zou veranderen, waardoor er minder partijen zouden overblijven en afstemming over de werkzaamheden eenvoudiger zou worden. Uiteindelijke voerde het projectbureau dijkversterking Hansweert uit in haar laatste uitvoeringsjaar, 2015. De gronden van het bedrijventerrein waren inmiddels in handen van één partij, de eigenaar van een aannemingsbedrijf dat op het terrein gevestigd was. Daarmee was één van de problemen van destijds opgelost. Bovendien had het projectbureau inmiddels veertien jaar kennis en expertise opgebouwd, ook met complexere situaties, die hier goed van pas kwamen.

Complex ontwerp

Het bedrijventerrein en de openbare weg direct achter het terrein lagen in de dijk, op een te laag niveau. Daardoor was het versterken van de glooiing aan de zeezijde van het bedrijventerrein niet voldoende om de veiligheid in de toekomst te waarborgen. Achter het bedrijventerrein en de openbare weg bevond zich het bovenbeloop van de dijk. Ook de weg en het bovenbeloop moesten versterkt worden. Daarvoor had projectbureau Zeeweringen in het ontwerp een verborgen glooiing opgenomen, die deels onder de weg zou komen. Het talud achter de weg zou bekleding van krijgen.

Nieuwe normering

Direct na de aanbesteding van het werk kwam er meer inzicht in de gevolgen van de politieke besluitvorming over de nieuwe veiligheidsnormering in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), die vanaf 2017 geldt. Deze normering hanteert veel strengere veiligheidseisen voor dijktraject Hansweert dan de huidige eisen. In 2015 was het echter niet mogelijk vast te stellen of het ontwerp voldeed aan de nieuwe eisen, óf dat er aanpassingen nodig zouden zijn. Om twee keer overlast voor de omgeving en dubbel werk te voorkomen hebben projectbureau Zeeweringen en het waterschap besloten alleen de steenbekleding op de glooiing voor het bedrijventerrein te versterken. Daarmee voldoet de bekleding op de dijk aan de huidige veiligheidseisen. Om de veiligheid van de achterliggende polder op termijn te kunnen waarborgen zijn echter aanvullende maatregelen nodig. Het volgens de nieuwe eisen versterken van de steenbekleding onder de weg en het talud achter het bedrijventerrein is dan ook een toekomstig project van het waterschap.

Kaart werkgebied

Omgevingsmanagement werkprocessen

Ecologie

Voor dit dijktraject zijn verschillende vergunningen aangevraagd in het kader van natuurbescherming.

Referenties

Mer-beoordelingsbesluit Hansweert, Caljouw, L., 22 juli 2014.
Passende Beoordeling Hansweert, Kos, G., 28 februari 2014.
Soortenbeschermingstoets Hansweert, Kos, G., 28 februari 2014.
Natuurbeschermingswet 1998, dijkversterking Hansweert, Polderdijk, C.A., 23 juli 2014.
Verslag ecologische eindoplevering traject Hansweert, Vliet, J. van, 4 november 2012.

Transportroutes

De omgeving heeft niet of nauwelijks overlast gehad van het aan- en afvoeren van materialen. De aannemer gebruikte het bedrijventerrein in het dijktraject als depot, waardoor het aantal transporten zeer beperkt bleef. Het vaststellen van transportroutes was hierdoor overbodig.

Communicatie

Buitendijks lag een bedrijventerrein in dijktraject Hansweert

Voor dit dijktraject werd een omgevingsplan opgesteld met alle stakeholders, in te zetten communicatiemiddelen en bijbehorende planning. Tijdens de voorbereiding en uitvoering waren de desbetreffende communicatieadviseur en omgevingsmanager verantwoordelijk voor de contacten in de omgeving van het dijktraject.

Vragen, klachten en opmerkingen vanuit de omgeving konden via verschillende kanalen worden gemeld bij de communicatieadviseur, omgevingsmanager en projectleider van het projectbureau of bij de aannemer.

Bedrijventerrein

De belangrijkste stakeholder voor de dijkversterking van dijktraject Hansweert was de eigenaar van het buitendijkse bedrijventerrein en het daarvoor gelegen strandje. Omdat projectbureau Zeeweringen op dit terrein moest werken, was er zowel in de ontwerp- als in de uitvoeringsfase regelmatig overleg met hem. Op verzoek van de eigenaar paste het projectbureau onder meer het ontwerp van het talud voor het bedrijventerrein aan aan zijn wensen. Ook verving het projectbureau een deel van de hoofdafvoer voor hemelwater. Tijdens de uitvoering kon de aannemer alle materiaal en materieel op het bedrijventerrein parkeren.

Omwonenden

Volgens het oorspronkelijke ontwerp zou het versterken van dijktraject Hansweert veel impact op de omgeving hebben. Zo moest de doorgaande weg in het dijktraject opengebroken worden. Er lag een parkeerterrein voor campers in het traject. Een deel van het traject, ter hoogte van het buitendijkse slibdepot, was geliefd bij wandelaars en fietsers. En er lag een woonhuis direct naast het bedrijventerrein, waar projectbureau Zeeweringen tot in de voortuin zou moeten werken. Vanwege die impact informeerde het projectbureau al in een vroeg stadium de gemeente Reimerswaal en de inwoners van Hansweert over de dijkversterkingswerkzaamheden. Met de eigenaar van het woonhuis had het projectbureau bovendien rechtstreeks contact. Als gevolg van de vertaling van de nieuwe veiligheidsnormering moest projectbureau Zeeweringen vlak voor de uitvoering zijn plannen wijzigen. Daardoor bleven de werkzaamheden beperkt tot het versterken van de glooiing voor het bedrijventerrein en hadden ze niet of nauwelijks impact op de omgeving. Het projectbureau informeerde de inwoners van Hansweert hierover zorgvuldig. Het strandje in het dijktraject (direct grenzend aan het bedrijventerrein) was tijdens de uitvoering niet toegankelijk voor publiek. De uitvoeringsperiode was met vier weken vrij kort en de aannemer startte zo snel mogelijk na het einde van het stormseizoen met de uitvoering van dijkversterking Hansweert. Daardoor was het strandje voor het zomerseizoen weer bereikbaar.

Referenties

Goedkeuring projectplan Hansweert, Caljouw, L., 11 juli 2014.
Projectplan Hansweert, McGovern, A., 24 februari 2014.
Omgevingsplan Hansweert ano, ano, rijkswaterstaat, 1 juli 2014.
Transportroute Hansweert, anon, 13 januari 2015.

Technisch management werkprocessen

Inventarisatie

Tussen dijkpaal 256+57 meter en dijkpaal 259, achter het slibdepot, was geen dijkbekleding aanwezig. Uitzondering hierop vormde het geasfalteerde wegdek van de Voorhaven, de straat die aan de buitenzijde van de dijk rond het slibdepot loopt. Het hoge voorland, gevormd door het slibdepot, zorgde ervoor dat dit deel van het dijktraject veilig was. Rondom het slibdepot lag een sloot. Bij dijkpaal 258+50 meter lag een klein parkeerterrein tussen de sloot en de Voorhaven.

Tussen dijkpaal 259 en dijkpaal 260+60 meter, aan de noordzijde van het buitendijkse bedrijventerrein, ligt de Werfdijk. Op de Werfdijk lag een asfaltweg op een gemiddeld niveau van ongeveer NAP+5,5 meter. De weg grensde aan de boventafel van de dijk, die met klei en gras bekleed was. Op de kruin lag tussen dijkpaal 259 en dijkpaal 261 een wandelpad van klinkers. Ter hoogte van dijkpaal 259+50 meter ligt de aanzet van de Westnol. Op deze locatie bestond de dijkbekleding uit een bestorting van los puin en stenen. Daarboven lag een laag van los gestorte basaltzuilen, die gepenetreerd was met gietasfalt. De berm was bekleed met Vilvoordse steen en vlakke betonblokken. Op het korte taluddeel boven de berm lagen Haringmanblokken.

Het onderste deel van de voorliggende glooiing tussen dijkpaal 259+50 meter en dijkpaal 260+60 meter was bekleed met Vilvoordse steen. Op het gedeelte daarboven tot aan de berm lag basalt. Onder de Vilvoordse steen en het basalt lagen puin- en vlijlagen. Daaronder bevond zich een dikke laag klei. De berm was voorzien van een smalle strook Vilvoordse steen, ingegoten met asfalt, met daaraan grenzend een pad van vlakke betonblokken. Een kort taluddeel boven de berm was bekleed met Haringmanblokken. Op de glooiing was een aantal perkoenrijen aanwezig, waarvan enkele rijen boven de glooiing uitstaken.

Toetsing

Waterschap Scheldestromen heeft het dijktraject getoetst aan de veiligheidsnorm, zoals die is voorgeschreven in de Waterwet. Daaruit bleek dat alle gezette bekleding op de glooiing aan de buitenzijde van het bedrijfsterrein, tussen dijkpaal 259+50 meter en dijkpaal 260+60 meter verbeterd moest worden. Bovendien moest op dit traject een nieuwe kreukelberm komen. Het dijktraject op het achterliggende deel tussen dijkpaal 258+50 meter en dijkpaal 260+60 moest voorzien worden van dijkbekleding, omdat de buitendijks gelegen terreinen daar te laag liggen. Tussen dijkpaal 256+57 meter en dijkpaal 258+50 meter was geen aanpassing van de waterkering nodig.

Ontwerp

Het voorontwerp, de variantenafweging en het definitieve ontwerp van het dijktraject zijn uitgebreid omschreven in de ontwerpnota. Het dijktraject is daarin onderverdeeld in twee deelgebieden:

deelgebied 1: van dijkpaal 258+50 meter tot dijkpaal 259
deelgebied 2: van dijkpaal 259 tot dijkpaal 260+60 meter. Dit deelgebied bestaat uit een achterliggende deel (achter het buitendijkse bedrijventerrein) en een voorliggend deel (de glooiing tussen het bedrijventerrein en de Westerschelde).

Samengevat ziet het ontwerp er als volgt uit: In beide deelgebieden heeft het onderste deel van de ondertafel steenbekleding die bestaat uit gekantelde betonblokken. Het deel daarboven is bekleed met nieuwe betonzuilen. De bekleding van de boventafel in beide deelgebieden bestaat uit betonzuilen.

Aanpassing ontwerp

In het talud van de glooiing voor het bedrijventerrein lag oorspronkelijk een berm vrij laag in de steenbekleding. Daarop bleven resten veek liggen. Die resten stonken en werden geregeld door jeugd uit het dorp in brand gestoken. Op verzoek van de eigenaar van het bedrijventerrein paste projectbureau Zeeweringen het ontwerp aan zodat er één aaneengesloten talud ontstond, zonder tussenberm. Projectbureau Zeeweringen plaatste het nieuwe onderhoudspad zo hoog mogelijk aan de buitenkant van het talud. Omdat de eigenaar van het bedrijventerrein plannen had om het terrein te verhogen en nieuwbouw te realiseren, stemde het projectbureau de hoogte van het onderhoudspad daarom af op het gewenste niveau van het bedrijventerrein en de bebouwing, direct grenzend aan een deel van het onderhoudspad.

Referenties

Ontwerpnota Hansweert, Beijer, J.W., 30 december 2013.

Contractmanagement werkprocessen

Contract

Projectbureau Zeeweringen bracht dijkversterking Hansweert en dijkversterking Roompot onder in één contract. Omdat dijkversterking Roompot een omvangrijk project was met veel impact op de omgeving en een strakke planning, was projectbureau Zeeweringen bang dat de aannemer minder aandacht zou hebben voor de omgevingsaspecten rondom dijkversterking Hansweert. Deze angst bleek echter onterecht.

Referenties

Werkbestek Roompot & Hansweert, anon, 14 oktober 2014.
Werktekeningen Hansweert, anona, 14 oktober 2014.

Uitvoering

Het strand voordat projectbureau Zeeweringen het opknapte

Klein project

Als gevolg van de introductie van de nieuwe veiligheidsnormering schrapte projectbureau Zeeweringen ongeveer twee-derde van de werkzaamheden uit het contract. Alle werkzaamheden achter het bedrijventerrein, waaronder het aanbrengen van een verborgen glooiing onder de doorgaande weg en het bekleden van de boventafel, kwamen te vervallen. Daardoor werd dijkversterking Hansweert een klein project met een doorlooptijd van één maand. De aannemer bekleedde alleen de ondertafel van de glooiing voor het bedrijventerrein opnieuw met gekantelde blokken en daarboven nieuwe betonzuilen.

Strand

Op de glooiing voor het bedrijventerrein lag zand. Inwoners van Hansweert gebruikten deze glooiing, die eigendom was van de eigenaar van het bedrijventerrein, als strand. Het strand lag vol stenen en puin. Daarom wilde de gemeente het in samenwerking met projectbureau Zeeweringen graag opknappen. Projectbureau Zeeweringen zou de uitvoering voor zijn rekening nemen en de gemeente zou de kosten hiervan betalen. Uiteindelijk kreeg de gemeente het budget hiervoor niet rond. Toen heeft het projectbureau in overleg met de eigenaar besloten het strand gedeeltelijk op te knappen. De aannemer heeft het zand, dat voor het uitvoeren van de werkzaamheden aan de glooiing tijdelijk opzij gezet moest worden, gezeefd en haalde zo de stenen en het puin eruit (in totaal 300 ton). Daarna heeft hij het schone zand teruggelegd en aangevuld met 750 kuub extra zand. De kans dat het zand na een paar najaarsstormen blijft liggen op deze locatie is echter klein. Een dam om de stroming te doorbreken en zo ervoor te zorgen dat het strand in tact blijft was echter te kostbaar.

Hemelwaterafvoer

Op het bedrijventerrein werd alle hemelwater verzameld in een put. Het water werd vervolgens via een leiding door de dijk afgevoerd naar de Westerschelde. Dat gebeurde door het openzetten van een handmatig te bedienen afsluiter. Projectbureau Zeeweringen vernieuwde de leiding door de dijk en plaatste aan het einde ervan een terugslagklep. Daardoor wordt het water nu automatisch afgevoerd naar de Westerschelde. De terugslagklep zorgt er voor dat er geen Westerscheldewater in de leiding kan komen.

Projectbeheer controleprocessen

Projectbeheersing

Na de aanbesteding introduceerde projectbureau Zeeweringen minderwerk als gevolg van de nieuwe veiligheidsnormering. Toen het projectbureau de contractfase inging, wist het nog niet wat het effect van deze normering zou zijn voor dijktraject Hansweert. Het waterschap kon hierover pas duidelijkheid geven na de aanbesteding. Als projectbureau Zeeweringen voorafgaand aan de contractfase had geweten dat ongeveer twee-derde deel van het ontwerp niet uitgevoerd zou worden, was de aanneemsom ongetwijfeld gunstiger uitgevallen. Bij de uitvoering van dijkversterking Hansweert moest de aannemer meer grondverbetering uitvoeren dan vooraf was ingeschat. Dat leidde tot onvoorziene kosten, die gedekt werden door de post ‘onvoorzien’ in de begroting. De aannemer leverde het project dat uiteindelijk veel kleiner was dan vooraf voorzien binnen budget en op tijd op.

Kerndocumenten

Projectplan Hansweert, McGovern, A., Projectplan, 24 februari 2014.
Ontwerpnota Hansweert, Beijer, J.W., Ontwerpnota, 30 december 2013.
werkbestek Hansweert incl tekeningen en nota van inlichtingen, ano, Bestek, 14 oktober 2014.

Referenties

Ontwerpnota Hansweert, Beijer, J.W., 30 december 2013.
Goedkeuring projectplan Hansweert, Caljouw, L., 11 juli 2014.
Mer-beoordelingsbesluit Hansweert, Caljouw, L., 22 juli 2014.
Passende Beoordeling Hansweert, Kos, G., 28 februari 2014.
Soortenbeschermingstoets Hansweert, Kos, G., 28 februari 2014.
Projectplan Hansweert, McGovern, A., 24 februari 2014.
Natuurbeschermingswet 1998, dijkversterking Hansweert, Polderdijk, C.A., 23 juli 2014.
Verslag ecologische eindoplevering traject Hansweert, Vliet, J. van, 4 november 2012.
Omgevingsplan Hansweert ano, ano, rijkswaterstaat, 1 juli 2014.
Transportroute Hansweert, anon, 13 januari 2015.
Werkbestek Roompot & Hansweert, anon, 14 oktober 2014.
Werktekeningen Hansweert, anona, 14 oktober 2014.

Zie ook

Bezig met het laden van de kaart...