- Bekleding
- Betonzuil, Basalt, Betonzuil met ecotop, Gekantelde blokken, Gabions
- Specifieke constructie
- Havendam, Haven
- Voorland
- Stroomgeul
- Ruimtegebruik
-
- Jaar
- 2003 - 2004
- Locatie
- Oost-Zeeuws-Vlaanderen
- Coördinaten
- 51° 22' 58", 4° 2' 4"
- Dijktraject
- 176,1 - 184,9
Het dijkvak is gelegen in Zeeuws Vlaanderen. Tijdens de hier besproken werken werden de dammen beheerd door het Waterschap Zeeuws Vlaanderen, dat later onderdeel is geworden van Waterschap Scheldestromen. Aan de zuidzijde van dit dijkvak ligt de Wilhelmus- Kruispolder, aan de noordzijde de Noorddijkpolder. Beide dijkvakken zijn reeds verbeterd. Dit dijkvak behelst de haven van Walsoorden. Het is een kort dijkvak met een lengte van 900 m. Desondanks is het project opgesplitst in drie delen. De bekledingen op de achter de haven gelegen waterkering is in 2012 verbeterd, waarbij rekening is gehouden met de nu uitgevoerde verbeteringen aan de dammen. De dammen en de achterliggende dijk vormen samen de primaire waterkering. In 2003 en 2004 zijn de Noordelijke- en de Zuidelijke havendam aangepakt. Beide dammen zijn apart ontworpen en gezamenlijk uitgevoerd.
Bijzonderheden:
- Dit korte dijkvak is in meerdere delen uitgevoerd.
- De havendammen maken deel uit van de waterkering. Bij het later te versterken deel van de waterkering wordt bij de dimensionering rekening gehouden met de golfreducerende werking van de havendammen. Een voorwaarde is dan dat deze tijdens de maatgevende storm niet worden aangetast.
- De havendammen zijn in 2003 (zuidelijke havendam) en 2004 (noordelijke havendam) verbeterd, er zijn aparte ontwerpnota’s opgesteld maar in de uitvoering zijn beide projecten samengevoegd.
- De teen aan de havenzijde van de Noordelijke havendam is plaatselijk uitgevoerd met gabions, een kreukelberm van breuksteen zou de bodems van schepen bij eb beschadigen.
Omgevingsmanagement werkprocessen
Landschap
Het dijkvak Walsoorden vormt een bijzonder punt in de zeeweringen van de Westerschelde door de aanwezigheid van de haven en de oude veerstoep. De veerstoep is een cultuurhistorisch element. Bij de dijkversterking wordt de dijk achter de veerstoep door getrokken. Deze blijft daarmee ongeschonden liggen. De bekleding van de noordelijke havendam wordt in zijn geheel vervangen. De stalen damwand en de houten palen blijven hierbij gehandhaafd. Gezien de cultuurhistorische en recreatieve waarden van de haven is een verharding van basalt voor de gehele dam de beste oplossing. Er is echter onvoldoende basalt van voldoende lengte aanwezig, verder is een toplaag met eco zuilen verkozen op basis van het detail advies.
Referenties
- Advies landschappelijke vormgeving Zeeweringen Westerschelde. Dijkvak: Havendammen, Kruijshaar,A., Rijkswaterstaat, 7 november 2000.
Door het Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ is detailadvies afgegeven. Op basis hiervan wordt de buitenzijde van de havendammen bekleed met betonzuilen met eco toplaag. Ook op het binnentalud van de zuidelijke havendam komt deze bekleding.
Referenties
Vergunningen
- Detailadvies natuurwaarden havendammen Walsoorden, Berchum,A.van, Rijkswaterstaat, 13 augustus 1999.
- Detailadvies natuurwaarden zuidelijke havendam Walsoorden, Paree,E., Rijkswaterstaat, 26 juli 2002.
De planbeschrijving dient om de onderbouwing te leveren bij het aanvragen van de m.e.r. beoordeling en vergunningen. Een beoordeling wordt niet nodig geacht en de plannen worden goedgekeurd.
Referenties
Communicatie
- Goedkeuring plan verbetering steenbekleding waterschap Zeeuwsch-Vlaanderen havendammen, Besuyen, W., provincie, 8 juli 2003.
- Aanmeldingsnotitie m.e.r.-beoordeling havendammen Walsoorden, Hamelink, C, waterschap, 8 april 2003.
- m.e.r. beoordeling havendammen Walsoorden (geen MER-beoordeling nodig), Korman,S., provincie, 8 mei 2003.
- Aanmeldingsnotitie m.e.r.-beoordeling Havendammen Walsoorden, Perquin,J., Rijkswaterstaat, 28 januari 2003.
- Planbeschrijving Walsoorden noordelijke havendam, Slager,J.W., Rijkswaterstaat, 6 juli 2001.
Gedurende een aantal jaar is regelmatig contact onderhouden met de gemeente waarin aan beide zijden wisselende gedachten zijn over dit dijkvak. Uiteindelijk heeft het projectbureau de aanpak van dit dijkvak gesplitst, de dammen op korte termijn en de achterliggende waterkering later. De gedachten van de gemeente komen er op neer dat ter plaatse geen wijzigingen in de bestemming zullen plaatsvinden. De gemeente kan zich vinden in het opgestelde ontwerp. Voor de ter inzagelegging van het plan is een kort overzicht opgesteld om ook voor de inwoners van Walsoorden duidelijkheid te verschaffen. De dorpsraad van Kloosterzande heeft hierop gereageerd.
Om omwonenden en andere belangstellenden te informeren, verspreidt het projectbureau een huis-aan-huiskrant.
Referenties
- Inspraak reactie Dorpsraad Kloosterzande en omstreken op ontwerpplan havendammen, Dorpsraad, gemeente, 25 april 2003.
- Bespreking met gemeente Hontenisse over haven Walsoorden 27 november 2002, Hoek,K.v/d, Rijkswaterstaat, 3 december 2002.
- Kort overzicht plan havendammen Walsoorden, Perquin,J., Rijkswaterstaat, 7 april 2003.
- Walsoorden handhaven damwand en oplossing havenzijde, Roose,A., gemeente, 4 december 2002.
- Huis-aan-huiskrant 2003, anon., 1 april 2003.
Technisch management werkprocessen
Inventarisatie
Noordelijke havendam
De noordelijke dam, met een lengte van ongeveer 200 m, was ontstaan uit een verlenging van de oude noordelijke dam en demping van de oude haveningang. De kruin lag op een gemiddelde hoogte van NAP + 3,3 m. De dam was bekleed met een lappendeken van Vilvoordse steen, Doornikse steen, basalt, Lessinische steen, vlakke blokken en Petit graniet. Op de kruinlijn aan de buitenzijde was door de gemeente Hontenisse een 100 m lange damwand aangebracht, die de achterliggende kade tegen golven beschermde. De bovenzijde van de damwand lag op NAP + 5,0 m. Vanaf het einde van de damwand tot de kop van de dam was een rij van houten palen geplaatst. Zowel de damwand als de palenrij beschermde de in de haven liggende schepen tegen golfoverslag tijdens normale stormen. De aansluiting tussen de dam en de Noorddijkpolder was circa 140 m lang. Aan de noordzijde van de aansluiting lag een oude veerstoep, die niet meer werd gebruikt. De taluds van de aansluiting waren bekleed met Doornikse steen, Vilvoordse steen, Pools graniet, (gepenetreerde) basalt en vlakke blokken. De veerstoep was bekleed met basalt, Doornikse steen en Petit graniet.
Zuidelijke havendam
De zuidelijke dam was ongeveer 250 m lang. De kruin lag gemiddeld op NAP + 5,9 m. De ondertafel van het buitentalud was bekleed met graniet, Doornikse steen en basalt. Op de boventafel waren vlakke blokken aangebracht. De bovengrens van de vlakke blokken lag op circa NAP + 4,5 m. Boven de vlakke blokken bevond zich een grasberm, met een helling van circa 1:10. Het korte boven beloop en de kruin waren bekleed met klei en gras. De binnenzijde van de dam, langs de haven, was bekleed met vlakke blokken.
Eerder afgegeven golfrandvoorwaarden zijn intern RIKZ getoetst en aangepast aan de nieuwe ontwerpwaterstand.
Noordelijke havendam
De toetsing is in de beginperiode uitgevoerd door het Projectbureau. Uit de toetsing volgt dat de gehele bekleding moet worden vernieuwd.
Zuidelijke havendam
De toetsing is hier volgens de daartoe opgestelde procedure uitgevoerd. De toetsingen zijn opgesteld door het Waterschap en gecontroleerd door het Projectbureau. Hierna is een vrijgave document opgesteld, waarbij het dijkvak door het waterschap is overgedragen aan het Projectbureau Zeeweringen om de verbeteringen te ontwerpen en uit te voeren. Uit de toetsing volgt dat de gehele bekleding moet worden vernieuwd.
Referenties
Ontwerp
- Vrijgave toetsing Zuidelijke Havendam Walsoorden, Hengst,P., Rijkswaterstaat, 17 september 2002.
- golfrandvoorwaarden Walsoorden, Jacobse,Sj., Rijkswaterstaat, 6 december 2001.
- controle van de toetsing van de zuidelijke havendam Walsoorden, Nieuwenhuijzen,L.van, Rijkswaterstaat, 6 maart 2002.
- controle van de toetsing van de zuidelijke havendam van Walsoorden, Provoost,Y, Rijkswaterstaat, 18 februari 2002.
- Toetsing zuidelijke havendam Walsoorden, Stroo,M., waterschap, 5 februari 2002.
- Walsoorden noordelijke havendam en achterliggende dijk toetsing, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 7 december 2001.
De problemen bij het ontwerpen van dit dijktraject waren van diverse aard. Het ging om het al dan niet handhaven van een samengestelde waterkering waarbij de havendammen deel uitmaken van de veiligheid onder maatgevende omstandigheden. Bij het loslaten van dit principe zou de achterliggende waterkering moeten worden opgehoogd, hetgeen niet tot de taak van het Projectbureau behoorde. Tijdens eerdere aanpassingen van de waterkering ter plaatse van de haven te Walsoorden werd uitgegaan van de noodzakelijke aanwezigheid van de havendammen om golfaanval op de achterliggende waterkering te reduceren. Bij de huidige ontwerpen is deze gedachte vastgehouden. Deze discussie heeft een aantal nota’s opgeleverd, de belangrijkste zijn bijgevoegd.
Dimensionering van de bekleding op kruin en binnentalud van lage havendammen was nog niet in detail mogelijk. Hieraan is extra onderzoek voorafgegaan.
De op de kruin van de noordelijke dam aanwezige damwand en zeepalen om onder normale stormomstandigheden te dienen als beschutting voor de in de haven verblijvende schepen zijn tijdens de ontwerpstorm oorzaak van instabiliteit van de dammen, waardoor deze ongewenst schade kunnen oplopen. Met betrekking tot dit probleem wordt een aantal oplossingsrichtingen bezien, uiteindelijk is voor een eenvoudige oplossing gekozen.
Noordelijke havendam
De buitenzijde van de dam en de aansluiting worden bekleed met betonzuilen, die op de ondertafel zijn voorzien van een eco-toplaag. De kop van de dam wordt uitgevoerd in elders vrijgekomen basalt. Op de binnenzijde worden vlakke blokken hergebruikt, in gekantelde opstelling. De damwand op de kruin van de dam blijft gehandhaafd, om instabiliteit tijdens de ontwerpstorm te voorkomen wordt de damwand verzwakt door het gedeeltelijk doorbranden van de profielen op een hoogte van NAP+3,20m. Tijdens zware golfaanval zal de damwand omklappen. De houten palen worden teruggeplaatst. De kreukelberm wordt vernieuwd met breuksteen van 40-200 kg. Om te voorkomen dat een deel van de kreukelberm in de loop van de tijd in de havengeul verdwijnt, wordt geadviseerd de hellingen onder water te verflauwen tot 1:3 of flauwer. In de teen van het binnentalud worden schanskorven (gabions) geplaatst. Een kreukelberm van losse breuksteen was niet mogelijk omdat hier schepen aanmeren, die bij eb op de breuksteen terechtkomen en schade oplopen. Oorspronkelijk werd gedacht aan een damwand om de stabiliteit van het binnentalud te garanderen. In het ontwerp is gekozen voor een constructie met gabions. Achter de oude veerstoep wordt de bekleding, verborgen, doorgetrokken.
Zuidelijke havendam
De buitenzijde van de dam en de korte binnenzijde worden bekleed met betonzuilen voorzien van een eco-toplaag. De kop van de dam wordt uitgevoerd in elders vrijgekomen basalt. De kreukelberm wordt vernieuwd met breuksteen van 40-200 kg. Op de berm wordt een onderhoudsstrook aangelegd met asfalt.
Referenties
Revisietoetsing en Overdracht
- Havendammen Walsoorden, Boom,L., Rijkswaterstaat, 15 juni 1998.
- Bekleding binnenkant noordelijke havendam Walsoorden, KleinBreteler,M., waterloopkundig laboratorium, 11 mei 2001.
- Definitief verslag Bekleding op Havendam van Walsoorden, KleinBreteler,M., waterloopkundig laboratorium, 15 december 2000.
- Rapport damwandconstructie Havendam Walsoorden, Korff.M., grondmechanica Delft, 29 maart 2001.
- Ontwerpnota Verbetering van de Noordelijke Havendam bij Walsoorden, Kortlever,W., Rijkswaterstaat, 5 november 2002.
- Ontwerpnota Zuidelijke havendam Walsoorden, Kortlever,W., Rijkswaterstaat, 18 september 2002.
- Oriënterende berekeningen naar de invloed van havendammen, Looff,H.de, Rijkswaterstaat, 16 juni 1998.
- Reconstructie Noorder Havendam Walsoorden, Looff,H.de, Rijkswaterstaat, 22 januari 1999.
- Oplegnotitie bij 2 rapporten m.b.t. de noordelijke havendam Walsoorden, Nurmohamed,N., Rijkswaterstaat, 12 april 2001.
- nader onderzoek zuidelijke havendam Walsoorden, Provoost,A., waterschap, 26 februari 2001.
- bespreking Noordelijke havendam Walsoorden, UithetBroek,H., Rijkswaterstaat, 20 juni 2001.
- Zuidelijke Havendam Walsoorden, Vereeke,S., Rijkswaterstaat, 27 april 2001.
- Havendam Walsoorden Gabions als alternatief voor een damwand aan de binnenteen, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 22 november 2001.
Revisietoetsing
In 2006 is de revisietoetsing van de gekantelde blokken op het binnentalud van de noordelijke havendam van Walsoorden uitgevoerd. Deze blokken maken deel uit van de verbetering van de noordelijke havendam die uitgevoerd is in 2004. WL Delft hydraulics heeft een verbeterde methode ontwikkeld om gezette steenbekledingen op de binnenkant van havendammen te toetsen. Deze methode is beschreven in het rapport "Stabiliteit van gezette steenbekledingen op havendammen" (februari 2006). De toetsing is uitgevoerd volgens deze methode. De te toetsen bekleding voldoet niet helemaal aan het criterium van de helling, deze is eigenlijk net iets te steil. Vanwege de kleine afwijking van dit criterium wordt de berekening echter toch uitgevoerd. De toetsing is uitgevoerd bij verschillende waterstanden. Voor elke situatie wordt een oordeel gegeven. De bekleding wordt goedgekeurd omdat voor elke situatie het oordeel 'goed' gegeven wordt. De revisietoetsing van beide havendammen werd definitief in 2012.
Overdracht
Met het ondertekenen van het overdrachtsprotocol in 2012 worden de havendammen weer aan het waterschap teruggegeven. Het waterschap aanvaardt de door het projectbureau uitgevoerde verbeteringen.
Referenties
- revisie toetsing gekantelde blokken op binnenzijde noordelijke havendam Walsoorden, Bossenbroek,J.K., waterschap, 29 augustus 2006.
- revisietekeningen Havendammen Walsoorden, Derksen,R., waterschap, 2 augustus 2010.
- Getekend overdrachtsprotocol ZLR-5285 Havendammen Walsoorden, Jong,A.M.de, Rijkswaterstaat, 14 augustus 2012.
- Revisietoetsing Havendammen Walsoorden ZL-5285, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 2 augustus 2010.
Contractmanagement werkprocessen
Contract
Tijdens de uitvoering van de Noordelijke Havendam bleek de ondergrond zodanig slecht dat extra maatregelen moesten worden uitgevoerd. Deze zijn als meerwerk verrekend. Onder andere door deze extra werkzaamheden zijn de werkzaamheden uitgelopen. De aannemer heeft hiervoor extra stagnatiekosten opgevoerd. Hieraan is gedeeltelijk tegemoetgekomen.
In 2003 wordt de Zuidelijke havendam aangepakt, de Noordelijke volgt in 2004. Over de Zuidelijke havendam zijn geen bijzonderheden tijdens de uitvoer te melden. I.v.m. de veiligheid en de uitvoering van de werkzaamheden is besloten om de zeepalen, die op de kruin van de Noordelijke havendam staan op te nemen en in depot op te slaan. In overleg met de directie is op een gedeelte van de havendam een grondverbetering van fosforslakken aangebracht. Op diverse plaatsen is een grondverbetering aangebracht, deze extra werkzaamheden heeft een vertraging op de planning van 2 a 3 weken, voor deze grondverbetering is ca. 6000 ton fosforslakken verwerkt. De rij zeepalen is weer teruggezet, de kruin en een gedeelte van het talud van de noordelijke havendam is voorzien van asfaltmastiek en de bestaande damwand is gedeeltelijk doorgebrand, dit laatste om schade door golfaanval onder maatgevende omstandigheden te voorkomen.
Projectbeheer controleprocessen
Planning
Ten gevolge van slechte ondergrond t.p.v. de Noordelijke Havendam en de daardoor noodzakelijke uitgevoerde verbetering zijn de werken enigszins uitgelopen.
Kerndocumenten
- Planbeschrijving Walsoorden noordelijke havendam, Slager,J.W., Projectplan definitief, 6 juli 2001.
- Ontwerpnota Zuidelijke havendam Walsoorden, Kortlever,W., Ontwerpnota, 18 september 2002.
Referenties
- Detailadvies natuurwaarden havendammen Walsoorden, Berchum,A.van, Rijkswaterstaat, 13 augustus 1999.
- Goedkeuring plan verbetering steenbekleding waterschap Zeeuwsch-Vlaanderen havendammen, Besuyen, W., provincie, 8 juli 2003.
- Havendammen Walsoorden, Boom,L., Rijkswaterstaat, 15 juni 1998.
- revisie toetsing gekantelde blokken op binnenzijde noordelijke havendam Walsoorden, Bossenbroek,J.K., waterschap, 29 augustus 2006.
- revisietekeningen Havendammen Walsoorden, Derksen,R., waterschap, 2 augustus 2010.
- Inspraak reactie Dorpsraad Kloosterzande en omstreken op ontwerpplan havendammen, Dorpsraad, gemeente, 25 april 2003.
- Aanmeldingsnotitie m.e.r.-beoordeling havendammen Walsoorden, Hamelink, C, waterschap, 8 april 2003.
- Vrijgave toetsing Zuidelijke Havendam Walsoorden, Hengst,P., Rijkswaterstaat, 17 september 2002.
- Bespreking met gemeente Hontenisse over haven Walsoorden 27 november 2002, Hoek,K.v/d, Rijkswaterstaat, 3 december 2002.
- golfrandvoorwaarden Walsoorden, Jacobse,Sj., Rijkswaterstaat, 6 december 2001.
- Getekend overdrachtsprotocol ZLR-5285 Havendammen Walsoorden, Jong,A.M.de, Rijkswaterstaat, 14 augustus 2012.
- Bekleding binnenkant noordelijke havendam Walsoorden, KleinBreteler,M., waterloopkundig laboratorium, 11 mei 2001.
- Definitief verslag Bekleding op Havendam van Walsoorden, KleinBreteler,M., waterloopkundig laboratorium, 15 december 2000.
- Rapport damwandconstructie Havendam Walsoorden, Korff.M., grondmechanica Delft, 29 maart 2001.
- m.e.r. beoordeling havendammen Walsoorden (geen MER-beoordeling nodig), Korman,S., provincie, 8 mei 2003.
- Ontwerpnota Verbetering van de Noordelijke Havendam bij Walsoorden, Kortlever,W., Rijkswaterstaat, 5 november 2002.
- Ontwerpnota Zuidelijke havendam Walsoorden, Kortlever,W., Rijkswaterstaat, 18 september 2002.
- Advies landschappelijke vormgeving Zeeweringen Westerschelde. Dijkvak: Havendammen, Kruijshaar,A., Rijkswaterstaat, 7 november 2000.
- Oriënterende berekeningen naar de invloed van havendammen, Looff,H.de, Rijkswaterstaat, 16 juni 1998.
- Reconstructie Noorder Havendam Walsoorden, Looff,H.de, Rijkswaterstaat, 22 januari 1999.
- controle van de toetsing van de zuidelijke havendam Walsoorden, Nieuwenhuijzen,L.van, Rijkswaterstaat, 6 maart 2002.
- Oplegnotitie bij 2 rapporten m.b.t. de noordelijke havendam Walsoorden, Nurmohamed,N., Rijkswaterstaat, 12 april 2001.
- Detailadvies natuurwaarden zuidelijke havendam Walsoorden, Paree,E., Rijkswaterstaat, 26 juli 2002.
- Aanmeldingsnotitie m.e.r.-beoordeling Havendammen Walsoorden, Perquin,J., Rijkswaterstaat, 28 januari 2003.
- Kort overzicht plan havendammen Walsoorden, Perquin,J., Rijkswaterstaat, 7 april 2003.
- nader onderzoek zuidelijke havendam Walsoorden, Provoost,A., waterschap, 26 februari 2001.
- controle van de toetsing van de zuidelijke havendam van Walsoorden, Provoost,Y, Rijkswaterstaat, 18 februari 2002.
- Walsoorden handhaven damwand en oplossing havenzijde, Roose,A., gemeente, 4 december 2002.
- Planbeschrijving Walsoorden noordelijke havendam, Slager,J.W., Rijkswaterstaat, 6 juli 2001.
- Toetsing zuidelijke havendam Walsoorden, Stroo,M., waterschap, 5 februari 2002.
- bespreking Noordelijke havendam Walsoorden, UithetBroek,H., Rijkswaterstaat, 20 juni 2001.
- Zuidelijke Havendam Walsoorden, Vereeke,S., Rijkswaterstaat, 27 april 2001.
- Havendam Walsoorden Gabions als alternatief voor een damwand aan de binnenteen, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 22 november 2001.
- Revisietoetsing Havendammen Walsoorden ZL-5285, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 2 augustus 2010.
- Walsoorden noordelijke havendam en achterliggende dijk toetsing, Voort,R.v/d, Rijkswaterstaat, 7 december 2001.
- Huis-aan-huiskrant 2003, anon., 1 april 2003.
Bezig met het laden van de kaart...
